Το Ελληνικό Θεώρημα - Στα ίχνη των πρωτοπόρων
Οφείλουμε να πλάσουμε τη ζωή μας σύμφωνα με την αρχή πως
πρέπει πάντα να αποζητούμε το δύσκολο…
Ράινερ Μαρία Ρίλκε
Ε |
ΙΜΑΙ ΑΝΑΓΚΑΣΜΕΝΟΣ να ξεκινήσω από ένα απλοϊκό ερώτημα.
Δεν πρέπει να φοβόμαστε τα ερωτήματα. Και περισσότερο τα απλοϊκά. Έτσι κι αλλιώς τα άλλα, εκείνα τα μεγάλα και τα αιώνια δεν μπορούμε να τα απαντήσουμε. Μπορούμε, όμως, να ξεκινάμε από τα μικρά, τα...εύκολα. Με αυτά τουλάχιστον μπορούμε να επιτύχουμε έναν καλύτερο βαθμό... διαχείρισης.
Και ένα από αυτά είναι: Τι σημαίνει Ελλάδα για μένα;
Λοιπόν, σκέφτομαι πως κάθε ερώτημα έχει ένα "κόστος". Δηλαδή, απαιτεί ένα βαθμό ευθύνης. Μεγάλης ή μικρής ευθύνης, δεν έχει και τόση σημασία. Σημασία έχει πως όταν θέτεις ένα ερώτημα θα πρέπει να είσαι έτοιμος να δεχθείς την απάντηση. Και τούτο δεν είναι εύκολο, ιδιαίτερα για εκείνα που έχουμε μάθει να χαρακτηρίζουμε «μικρά». Γιατί στα μεγάλα και σπουδαία ερωτήματα, ο βαθμός ευθύνης είναι απροσδιόριστος και η ευθύνη διαχέεται, μοιράζεται, σκεδάζεται. Στα μικρά και καθημερινά ερωτήματα όμως, η ευθύνη είναι άμεση και ο βαθμός που της αντιστοιχεί απτός και άμεσος.
Τι σημαίνει Ελλάδα για μένα;
Να ένα "μικρό" και δύσκολο ερώτημα.
Γιατί είμαι γεμάτος από παιδί με ένα τεράστιο όγκο πληροφοριών ώστε μού είναι σχεδόν αδύνατον να αποκριθώ αυθεντικά στο ερώτημα. Στην πραγματικότητα, σε κανένα παρόμοιο ερώτημα δεν έχω αυθεντική απόκριση -θα μπορούσε να την χαρακτηρίσει κάποιος και ανακλαστική. Όλο αυτό το κυκλώπειο πληροφοριακό λατομείο ιδεών, γνώσεων, απόψεων και "τεκμηριωμένων θέσεων" με έχει καταστήσει στην κυριολεξία... αδρανή. Και ποιος είναι αδρανής; Είναι εκείνος που αντιστέκεται στην μεταβολή της κατάστασής του, που παλεύει λυσσαλέα και πεισματικά για να διατηρήσει την δεδομένη και ακλόνητη θέση του. Και που δεν διαπραγματεύεται με τίποτα την μετακίνησή του από την κατάσταση Α στην κατάσταση Β. Για τον περήφανο Αδρανή Άνθρωπο, δεν υπάρχουν πολλές καταστάσεις. Υπάρχει μονάχα μία και αυτή είναι η αγία και ευλογημένη δική του κατάσταση-αντίληψη-κοσμοθεώρηση...
Σκέφτομαι…
Πως να απαντήσω σε ένα τόσο "απλοϊκό" ερώτημα όπως αυτό που έθεσα πριν όταν επί 16 και πλέον εκατονταετηρίδες έχουν σπεύσει να απαντήσουν –και να δογματίσουν μάλιστα- άλλοι για μένα; Πως να τολμήσω να ψελλίσω πως Ελλάδα για μένα είναι εκείνο το σύνθετο και υπέροχο Ιδεώδες της Αλήθειας, της Αρμονίας και του Έρωτα όταν κάποιοι ρασοφόροι με αυστηρό βλέμμα, επηρμένη αδιαλλαξία και αυθεντία αδιαμφισβήτητη, έχουν παλέψει τόσο φιλότιμα, τόσο… φιλόπονα και τόσο… σοβαρά επί τόσους αιώνες να με πείσουν πως οι Έλληνες, αυτοί οι περίεργοι και υπέροχοι άνθρωποι, υπήρξαν αισχροί, κίναιδοι, ειδωλολάτρες, αλητήριοι και μυσαροί; Πως να τολμήσω να ορθώσω το δικό μου, ταπεινό ανάστημα για να κοιτάξω τον Ελληνικό Ήλιο, όταν επί τόσους αιώνες ακούραστοι μαυροφορεμένοι γέροντες, «θεοφόροι» πατέρες, μοναχοί και ερημίτες με σπρώχνουν κάτω, στα γόνατα, με θεωρούν δούλο του Θεού και ανάξιο να αναζητήσω, να ψάξω, να αμφισβητήσω, να επικοινωνήσω;
Πως να τολμήσω να πω με τη δική μου ασθενική φωνή πως Ελλάδα δεν είναι μονάχα ό,τι λούζεται από το φως αλλά το ίδιο το φως όταν επί τόσους και τόσους ατελείωτους μεσαίωνες εκπαιδεύτηκα, εκγυμνάστηκα και γαλουχήθηκα να μισώ το φως, το χαμόγελο, τη χαρά και την ανεμελιά γιατί οι κληρονόμοι του τρομερού Γιαχβέ και των σκοτεινών ιερατείων του πένθους, που λατρεύουν λείψανα και προσκυνούν εικονίσματα, μου υπόσχονται τη χαρά και την σχόλη μονάχα στην άλλη ζωή, στην Ουράνια Ιερουσαλήμ, στον αιώνα τον άπαντα;
Πως να κάνω την αποκοτιά να ανιχνεύσω την Ελλάδα στην ομορφιά όχι μονάχα του πνεύματος αλλά και του σώματος όταν επί χιλιάδες χρόνια οι διεστραμμένοι, συμπλεγματικοί αρνητές της ζωής και χιλιοπρόσωποι υποκριτές εργολάβοι της σωτηρίας και της «χάριτος του Αγίου Πνεύματος», με έμαθαν να μισώ το σώμα(!), να αποστρέφομαι την ηδονή(!!), να απεχθάνομαι την σάρκα(!!!), να φυλάγομαι από τον πειρασμό της επαφής(!!!), να ελέγχω τον εαυτό μου κάθε φορά που έχω "στοχασμούς λαγνείας" και "σκέψεις ταπεινές που μου βάζει ο Σατανάς";(!!!!!)
Είμαι αναγκασμένος να επιστρέψω στο αρχικό μου ερώτημα, με μια διαφορετική, μάλλον πιο εύστοχη διατύπωση...:
Τι μου έμαθαν να πιστεύω ότι είναι η Ελλάδα;
Και να προσθέσω και ένα ακόμη: Πως θα μπορέσω να συναντήσω την αληθινή Ελλάδα;
Τώρα είναι που αρχίζουν να σοβαρεύουν τα πράγματα.
Τώρα είναι που αρχίζει ο νους να ταξιδεύει, η καρδιά να χτυπά πιο γρήγορα, η ψυχή να συγκλονίζεται.
Τώρα είναι που αισθάνομαι πως δεν θέλω πια απλές απαντήσεις, δεν μου αρκούν οι απλές απαντήσεις, δεν τις χρειάζομαι τις απλές απαντήσεις γιατί ποτέ δεν χώρεσαν οι μεγάλες αλήθειες στα μικρά ψέματα.
Λέω πως από μια άποψη, πρέπει να θεωρώ εαυτόν τυχερό. Τυχερό και ευνοημένο. Χιλιάδες άνθρωποι πριν από μένα, στην διαδρομή τόσων αιώνων, στην μεγάλη και χρυσή άλυσο των αδελφών της αναζήτησης, χιλιάδες γενναίοι άνθρωποι, υπό συνθήκες απείρως δυσκολότερες, υπό διωγμούς και αναρίθμητα εμπόδια, με τον φόβο και υπό τον πέλεκυ της διαπόμπευσης, της περιθωριοποίησης, της οικονομικής και κοινωνικής εξόντωσης, των σωματικών βασανιστηρίων ενίοτε και της αφαίρεσης της ίδιας της ζωής τους, χιλιάδες σπουδαίοι άνθρωποι που τους ευγνωμονώ, έψαξαν, αναζήτησαν, συνέγραψαν, μίλησαν, διέδωσαν, κράτησαν τη φλόγα αναμμένη, δεν την εγκατέλειψαν στην τύχη της, αβοήθητη και χλωμή. Χιλιάδες άνθρωποι, πραγματικοί Ελληνες και αυθεντικές Ελληνίδες, δεν επέτρεψαν να σβήσει το πυρ των Σεπτών Μυστηρίων, των δικών τους, των δικών μας μυστηρίων.
Λέω πως από μια άποψη, ναι, είμαι πολύ τυχερός.
Γιατί ζω σε μια εποχή που οι καρδιές και τα βλέμματα δειλά δειλά, σιγά σιγά, ολοένα και πιο θαρραλέα στρέφονται προς τα πίσω ή μάλλον προς τα άνω και κυρίως προς τα μέσα. Σιγά σιγά, με προσεκτικά βήματα κάποιοι, πιο τολμηροί και ενθουσιώδεις κάποιοι άλλοι, ξεκινούν πάλι να γράφουν, να μιλούν, να ορθώνουν ανάστημα και λόγο, να διεκδικούν εκείνο που ήταν είναι και θα παραμείνει δικό τους γιατί ποτέ αληθινά δεν μπόρεσε κανείς να το αλλοιώσει, να το φτωχύνει, να το σκοτώσει.
Κι όλοι αυτοί, οι «ανόητοι ρομαντικοί», οι «νοσταλγοί του πεθαμένου χθες», οι «επικίνδυνοι νέο-ειδωλολάτρες», οι «πεπλανημένοι», είναι αυτοί που μπορούν να διακρίνουν εκείνη την άλλη, την αληθινή, την ισχυρή, την Μεγάλη Ελλάδα. Και έχουν αρχίσει κιόλας να την συναντούν…
Δειλά δειλά…
Με βήματα προσεκτικά…
Ακροπατώντας, ζυγιάζοντας ό,τι ακούν, ό,τι τους λένε, ό,τι τους πουλάνε για «αλήθεια» και «ζωήν αιώνιον».
Σιγά σιγά…
Αλλά με το κεφάλι ψηλά και όχι στο χώμα.
Με τη σκέψη προσανατολισμένη στο Ιδεώδες της Αθανασίας των Αξιών και όχι στο Μεταφυσικό Ψεύδος της «άλλης ζωής» που «θα κριθούν δίκαιοι και άδικοι».
Με το βλέμμα να ατενίζει τον Νικηφόρο Ηλιο της φιλοσοφίας, της αρετής, της δημοκρατίας, του Ερωτα, της διαρκούς αναζήτησης, της αέναης αμφισβήτησης και όχι έναν μισάνθρωπο, εκδικητικό και αιματοβαμμένο «Θεό».
Με το πνεύμα υψιπετώντας στους καθαρούς και ασύνορους ορίζοντες της Ελευθερίας και της Δημιουργίας και όχι σε φάτνες και σπηλιές ορκισμένων εχθρών τους.
Σήμερα, τουλάχιστον, μπορώ να αναρωτιέμαι πως θα μπορέσω να συναντήσω αυτή την «άλλη» Ελλάδα. Δεν είμαι καταδικασμένος να περιμένω εκείνη να συναντήσει κάποτε εμένα.
Και είμαι ευτυχισμένος που μπορώ να την σκέφτομαι, να την οραματίζομαι, να μιλώ γι’αυτήν, να εργάζομαι γι’αυτήν, να μάχομαι γι’αυτήν.
Στο πρόσφατο παρελθόν, είχα το δικαίωμα μονάχα να την ονειρεύομαι.
Μίλησα λίγο πριν για όλους εκείνους στους οποίους χρωστώ ευγνωμοσύνη.
Κάποιοι από αυτούς υπάρχουν πάντα δίπλα μου, μέσα μου.
Μορφές μεγάλες, σκιές βαριές, μεγέθη δυσθεώρητα. Και ζώπυρα στέμματα της Ποίησης του Ωραίου και του Δυνατού…
Η συγκλονιστική μαθηματικός, φιλόσοφος και ιέρεια της Γνώσης Υπατία που τα ρασοφόρα υποκείμενα και οι εντολείς συμπλεγματικών, αθλίων ιεραρχών που την δολοφόνησαν με τον πλέον ειδεχθή και αποκρουστικό τρόπο, το μόνο που κατάφεραν ήταν να την καταστήσουν παγκόσμιο και διαχρονικό πρότυπο αρετής και γενναιότητας.
Ο υπέροχος Πλήθων Γεμιστός που πρόλαβε να μεταλαμπαδεύσει στην Δύση της Αναγέννησης την θεία Πλατωνική σκέψη και τον Ελληνικό ρωμαλέο στοχασμό σε μια εποχή ιστορικά, κοινωνικά και πολιτικά μεταιχμιακή και σπουδαία.
Ο ανυπότακτος μαχητής της αλήθειας Ροϊδης που θα φέρει στους αιώνες τίτλο τιμής και βραβείο μοναδικό τον αφορισμό του από την «Ιερά» Σύνοδο.
Ο μέγιστος Καζαντζάκης που στην διηνεκή υπαρξιακή του πάλη με τον στοχασμό, τον Θεό και το διάβολο μέσα του δεν είχε –ευτυχώς- χρόνο να ακούει τις ζωώδεις κραυγές όλων εκείνων που προσπαθούσαν να διαρρήξουν για μυριοστή φορά τον παρθενικό υμένα της Αλήθειας και της Ιστορίας…
Ο πυροφόρος Απολλώνειος Σικελιανός που για την αχάριστη σύγχρονη Ελλάδα υπήρξε πολύ μεγάλος και που γεννήθηκε πολύ νωρίς. Ή, ίσως πολύ αργά…
O Έλληνόψυχος Λιαντίνης που αρνήθηκε τον συμβιβασμό σε ένα Ακαδημαϊκό κατεστημένο που δεν έχει ανάστημα ούτε όραμα και σε μια κοινωνία υποκριτών και μικρόσχημων πιθηκιζόντων και προτίμησε την Μεγάλη Απόδραση…
Κι όλοι αυτοί είναι μονάχα λίγοι, ελάχιστοι από τους πολλούς και σπουδαίους που κράτησαν φωτεινά ορόσημα και χάραξαν τον δρόμο για να μπορούμε εμείς σήμερα να τον διακρίνουμε και να τον βαδίζουμε με μεγαλύτερη ασφάλεια αν και όχι λιγότερο κόπο.
Σκέπτομαι πως όλα τούτα είναι πολύ λίγα και πολύ φτωχά για να αγγίξει κανείς αυτό που επιγράφεται «Ελληνικό Θεώρημα».
Σκέπτομαι πως έτσι κι αλλιώς, διαρκώς και αέναα ανιχνεύει κανείς τις ατραπούς των Θεών και η γοητεία είναι ισχυρή και η δύναμη συντριπτική. Φόβος και μιζέρια δεν χωρούν στην αναζήτηση της Αλήθειας, όσοι οπισθοχωρούν και όσοι ‘κιοτεύουν’ τίποτε άλλο δεν δείχνουν από το μέτρο τούτης της δύναμης και δεν αποτελούν έκπληξη.
Μα όσοι επιμείνουν…
Ο Αριστοτέλης το έγραψε ξεκάθαρα πως στα Μεγάλα Μυστήρια Ου μαθείν τι αλλά παθείν και διατεθείναι, δεν πρέπει να προσέρχεσαι σκεπτικιστής και στενόκαρδος αλλά έτοιμος να δεχθείς και να ‘πάθεις’.
Στην εποχή που ζούμε, την γεμάτη από περιφερόμενα υπετροφικά εγώ, την πλούσια σε υλικά αγαθά και υπηρεσίες και πενιχρή σε πνευματικά μεγέθη, το να διαθέσεις εαυτόν προϋποθέτει μια εσωτερική ετοιμότητα ξέχωρη και έναν νου που δεν έχει λεηλατηθεί –ακόμη- από τις κάθε είδους «ανέσεις», «ευκολίες» και «φροντίδες». Απαιτεί ένα ψυχισμό και ένα φρόνημα που θα σηκωθεί πολύ πάνω από το μέτριο και το «εφικτό».
Απαιτεί το να ανακαλύψεις εκείνη την εσωτερική Άγνωστη Χώρα των Ηρώων και των Πολεμιστών που κάποιοι, κάποτε χαρτογράφησαν για λογαριασμό μας και εμείς τους το ανταποδώσαμε με το να τους φυλακίσουμε στη χλεύη και την λήθη.
Απαιτεί το να τολμήσεις όχι να υπερβείς τον «ικανοποιημένο» από την τρυφηλότητα του ευδαιμονισμού εαυτό, αλλά το να αισθανθείς το συμπαντικό ρίγος της Αποστολής σου.
Απαιτεί να αναλάβεις την ευθύνη της ύπαρξής σου.
Απαιτεί να οικοδομήσεις με εντελώς άλλα υλικά, νέα και αληθινά σπουδαία, την καθημερινότητά σου.
Το Φως του Απόλλωνα και των Ελληνικών Μυστηρίων δεν έχει σβήσει, δεν έσβησε ποτέ.
Μονάχα που στο σκοτεινό ουρανό της ανοησίας και της εγωλαγνείας δεν μπορεί να λάμψει ούτε να ζεστάνει.
Το άλμα μπορεί να περιμένει.
Το μικρό βήμα όμως ήδη συντελείται…
Το Θεώρημα των Προγόνων μας, το Ελληνικό Θεώρημα, είναι το δικό μας θεώρημα.
Η ενόρασή τους είναι η αφετηρία και όχι το Πέρας.
Η δράση τους είναι η αφορμή μας.
Η αποστολή τους είναι στο Ερώτημα να συναντάς το Στοχασμό και όχι την απάντηση.
Η τραγικότητά τους είναι η ευθύνη ενός ολόκληρου πολιτισμού που ξεδιψά ακόμη από το βλέμμα τους και καταυγάζεται στη Σκέψη τους.
Όλα είναι σπουδαία, όλα είναι απρόσμενα, συγκλονιστικά κάτω από τον Ήλιο τους.
Και όλα είναι μεγαλύτερα και όμορφα κάτω από το Ελληνικό Στερέωμα…
* * *