Οι Έλληνες κι… εμείς…

ομίζω πως ένα από τα στοιχεία της λεγόμενης ‘ιδιοπροσωπίας’ μας ως ελλήνων, διαχρονικά βεβαίως – διαφορετικά δεν θα ήταν άξιο λόγου και αναφοράς – είναι η θαυμαστή και ισομήκη απόσταση που κρατάμε τόσο από το παρελθόν όσο και από το μέλλον… ναι, ξέρω τη γνωστή ένσταση… το μεν πρώτο είναι αυτό που συνέβη, το δε άλλο είναι αυτό που θα συμβεί άρα ζούμε σε ένα διαρκές παρόν, κλπ… αλλά αυτό αφορά μια διευρυμένη συνείδηση που έχει μυητικά επιτύχει το περίφημο βουδιστικό ‘nothingness’, το σβήσιμο του ‘εγώ’, το Σατόρι κλπ… ας μην εισέλθουμε σε αυτό το πεδίο αυτή τη στιγμή καθώς είναι βαθιά τα νερά και κινδυνεύουμε άμεσα με πνιγμό το καλύτερο, με γελοιοποίηση το χειρότερο …

Μιλώ για το βλέμμα μας και την εν γένει στάση μας στον λεγόμενο ‘ιστορικό’ χρόνο τον οποίο εύκολα όλοι αντιλαμβανόμαστε με τον τεμαχισμό του σε χτες, σήμερα, αύριο… απλά πράγματα και καθάρια…

Πριν μιλήσω για μας, ας δούμε κάτι άλλο πρώτα ή μάλλον κάποιους άλλους… τους αμερικανούς ας πούμε. Και όχι τους λεγόμενους native americans, πάει να πει τους ιθαγενείς ‘ινδιάνους’ απ’αυτούς που καθάριζε δέκα δέκα ο Έρολ Φλιν στις παλιές χολιγουντιανές ταινίες. Μιλώ για τους αποικιστές που πλάκωσαν μετά τον εξυπνάκια τον Κολόμβο που δεν καθόταν στ’αβγά του και μου ήθελε υπερατλαντικές περιπέτειες… σ’αυτούς αναφέρομαι λοιπόν… οι αμερικανοί έχουν μια πολύ πρόσφατη ιστορία, είναι σε σχέση με όλους τους ευρωπαίους παιδιά… πάνε προς την εφηβεία μάλλον… κάποιοι ισχυρίζονται πως αυτό ερμηνεύει και την ‘παιδιάστικη’ περιέργεια, απληστία και αγαρμποσύνη που επιδεικνύουν σε κάθε τι… καθώς και την άγνοια κινδύνου, την έλλειψη τρόπων, το χοντροκομμένο τους ‘χιούμορ’ – μάλλον καλαμπούρι – και την αρπακτική διάθεσή τους. Ο κόσμος είναι κάτι σαν παιγνίδι γι αυτούς, απλώνουν το χέρι και τον παίρνουν… και μόλις κάτι το βαρεθούν, απλά το παρατάνε και πάνε στο επόμενο… και όλα αυτά χαχανίζοντας και γελώντας σε παντελή απουσία ‘τακτ’ και γνώσης του περίφημου savoir vivre. Ταυτόχρονα όμως, έχουν και μια πρωτόγονη αίσθηση της ηθικής και της νομιμοφροσύνης που για τους ψαγμένους ευρωπαίους ας πούμε είναι σχεδόν εξωφρενική. Οι αμερικανοί είναι κατά κανόνα καλοί άνθρωποι, υπάκουοι στους νόμους, εργατικοί και με απουσία της λεγόμενης ‘δεύτερης σκέψης’ κάτι που σίγουρα κάνει τους έλληνες να βγαίνουν απ’τα ρούχα τους.

Ας αφήσουμε για λίγο τους θορυβώδεις και φιλοπερίεργους ‘αιώνιους έφηβους’ αμερικανούς και ας ασχοληθούμε κομμάτι με τους μυστικιστές και πάντως σίγουρα μυστηριώδεις ινδούς. Νομίζω πως αυτοί βρίσκονται τρόπον τινά στην απέναντι όχθη. Υπάρχει μια γνωστή σπαρταριστή ατάκα του Όσσο πως επειδή οι ινδοί έχουν το βλέμμα στο πουθενά, είναι κάτισχνοι και γενικά σιωπηλοί, δεν σημαίνει πως είναι σοφοί, καλά και σώνει. Μπορεί να είναι απλώς χαζοί. Να μην μπερδεύουμε τα πράγματα δηλαδή. Επαναλαμβάνω, αυτή είναι ατάκα του Ραζνίς και όχι δική μου, μην έχω και θέματα τώρα… Οι ινδοί πάντως έχουν μια πολύ παράξενη σχέση με το ιστορικό ‘χθες’ τους ενώ βρίσκονται εν συγχύσει με το θολό και ομιχλώδες ‘αύριο’. Στην ουσία ιστορικός χρόνος δεν υπάρχει υπό την έννοια πως το ‘χθες’ είναι τόσο καθοριστικό που μοιάζει με ταφόπλακα που δύσκολα πετάς από πάνω σου… όσα ήσουν και όσα έκανες για ζωές αναρίθμητες είναι οικοδομήματα κολοσσιαία και κυκλώπεια και η μόνη απόδραση από τον τροχό του Κάρμα είναι μια ζωή σχεδόν απραξίας, αδράνειας και ακηδίας καθώς… η παραμικρή δραστηριότητα μπορεί να σε εκτρέψει από την πορεία σου, να σε οδηγήσει σε βρόμικα σοκάκια και να ξαναφορτώσεις το Κάρμα σου για οχτώ ζωές… θα μου πει κάποιος τώρα, ισχύουν όλα αυτά στους μοδέρνους ινδούς; Με τους ζάμπλουτους επιχειρηματίες, τις Φόρμουλες 1, τα Μπόλιγουντ και όλα τα σχετικά; Φυσικά υπάρχουν τρανταχτές εξαιρέσεις αλλά εδώ μιλάμε για τον υπόγειο ποταμό, αυτόν που ρέει στον ιστορικό χρόνο κάτω απ’τα πόδια κάθε Ινδού, όπως ρέει στο αίμα του η κληρονομιά δεκάδων βραχμανικών αιώνων… έτσι, για να βάζουμε τα πράγματα στη θέση τους… αν είναι ποτέ αυτό δυνατόν βέβαια…

Ωραία, τα είπα για τους αμερικανούς, τα ψιλοέχωσα και στους ινδούς, τι μου έμεινε; Α, να ολοκληρώσω αυτό που έλεγα στην αρχή για μας…

Νομίζω πως αυτό που πολλοί αναφέρουν ως ελεεινό μειονέκτημα ή ελάττωμα για τους έλληνες, δηλαδή πως περιφρονούν την κληρονομιά τους, δεν προσέχουν τα αρχαία, δεν κάνουν τίποτα για να τα αναδείξουν, πουλάνε στους αρχαιοκάπηλους ό,τι βρουν στο χωράφι τους – και σχεδόν όλοι έχουν από ένα χωραφάκι απλά δεν έχουν σκάψει καλά – πως αδιαφορούν για οτιδήποτε ένδοξο του παρελθόντος, πως η Ακρόπολη είναι πάνω απ’το κεφάλι τους αλλά αυτοί γεννιούνται και πεθαίνουν και ούτε πατάνε οι ρεμπεσκέδες το πόδι τους μια φορά να την δουν από κοντά κλπ, κλπ… λοιπόν αυτό ακριβώς είναι και ένα θαυμαστό προτέρημα… μονάχα που θα πρέπει να το δει κανείς με… ελληνικά μάτια. Διότι συνήθως η προπαγάνδα εναντίον μας είναι εκ της Εσπερίας ορμώμενη και ουχί ιδική μας… η γκρίνια είναι βέβαια δική μας… αλλά η γκρίνια έχει ένα κοινό με τον πασατέμπο… είναι νόστιμος όσο τον μασουλάς και μετά βλαστημάς όλη την ημέρα που είχες κολλήσει κι έφαγες ένα τόνο… πάει να πει, δεν παράγει τίποτα, είναι στέρφα, περνάει απλά η ώρα ώσπου να έρθει το λεωφορείο, όσο είσαι μέσα στο λεωφορείο αλλά όχι μόλις βγεις απ’το λεωφορείο… ποτέ αφού βγεις απ’το λεωφορείο…

Όμως αυτό που φαίνεται ως εξωφρενική αδιαφορία για τους προγόνους και το αρχαίον κάλλος, κλέος και όλα τα συναφή, κατ’εμέ κρύβει τη σοφή και ζυγισμένη και έξυπνη στάση του έλληνος που αφενός μεν χαίρεται που είναι κρίκος της χρυσής αλύσου αλλά από την άλλη έχει την πολυτέλεια να την χλευάζει ακριβώς επειδή είναι δική του και δεν του την παίρνει κανείς… αυτή η ματιά στο χθες και σε ό,τι περιέχει και κουβαλάει δεν είναι απλά μια τεμπελιά και μια νωθρότητα ή μια νοσηρή αδιαφορία για την κληρονομιά μας… είναι μια διόραση πολύ καλά χτισμένη και σφυρηλατημένη με τα υλικά της ‘αριστοκρατικής’ αίσθησης του χρόνου… διότι για τον έλληνα, το κάθε τι αιωνίζεται εσαεί και δεν πεθαίνει ποτέ… συνεπώς το κυνήγι πίσω απ’το χθες είναι ίδιον των γερόντων και οι αιγύπτιοι είπαν για τους έλληνες, καθώς θα γνωρίζετε όλοι, αεί παίδες εστέ, γέρων δε ουκ Έλλην εστί (διαβάστε Τίμαιο, εκεί το γράφει ο Πλάτων με τις φαρδιές τις πλάτες).

Κι όποιος νομίζει ότι αυτά τα γράφω δίκην ευθυμογραφήματος γιατί είμαι σε καλή και παιγνιώδη διάθεση, πέφτει όξω…

Ή μπορεί και μέσα… όπως το δει κανείς…